2012ko iraila zen ingurune hau ezagutu genuen lehenengo aldia. Orduan Ainhoa eta Koldo ginen, urte osoko bidaiaren hasieran, ibilbide honi ekin genionak. Srinagaretik (Kaxmir) Manalira doan ibilbidea bizikletaz zeharkatu genuen bidean Lehtik (Ladakh) pasatuaz. Maitemindu egin ginen inguru honekin. Himalaiako okre koloreko mendi erraldoietako elurra, paisaia lehorretako magia, kultura eta jende tibetarraren adeitasuna… orduan erabaki genuen munduko txoko honetara bueltatu behar ginela.
Horrelaxe, ia bi
urte beranduago, 2014ko uztailean, Manalin geunden berriro baina oraingoan
Aitor eta Ramon lagunekin. Uztailean Aitor, Ramon eta Koldo Manalitik Zanskar
bailara joan ginen. Zanskar bailara gurutzatu genuen Kargilera iristeko eta
handik Lehra, Ladakheko hiriburua. Hemen atseden hartu ostean astebeteko
ibilbide zirkular bat egin genuen: Lehtik Pangong Tso lakura, hortik Nubra
bailara eta Nubratik berriro Lehra. Han batu zitzaigun Ainhoa abuztuaren
hasieran. Ainhoarekin, Spiti bailara eta Kinnaur bailara gurutzatu genituen
Shimlan, Himalchal Pradesheko hiriburuan, ibilbidea bukatzeko.
MANALI - ZANSKAR
BAILARA - LEH
Bilbo–Istanbul-Delhi. Horixe izan zen Euskal Herritik Indiara eraman gintuen hegaldiaren ibilbidea. Delhira iritsi eta ahal bezain azkarren Manali herrira doan autobusa hartuta Himalaiako ateetan geunden. 2014ko uztailaren 8a, gu eta gure bizikletak prest gaude Vashisten (Manali ondoko herrixka) ibilbideari ekiteko. Ramon, Aitor eta Koldo.
Manalitik (2.000m)
irten eta aurrez aurre dagoen Rotang La (3.980m) mendatea izan da lehenengo
erronka.
Bi egunetan, ongi aklimatuaz, mendatea pasa eta Lahaul bailaran sartu gara.
Ama errepidean lanean
dabilen bitartean haurra irribarrez.
Lahaul bailaran
gizonek janzten duten kapela tipiko koloretsua.
Keylongen,
bailarako herri nagusian, atseden hartu eta aurrera jarraitu dugu Darcha
herrixkara iritsi arte.
Darchan, Lehra doan
bide nagusia utzi eta Zanskar bailararantz jo dugu. Kontua da Zanskar bailarara
iristeko ez dagoela errepiderik eta oinez egin beharko dugula bidea
derrigorrez. Egun bat itxaroten eman ostean gure bizikletak eta ekipaia
garraiatzeko zaldiak eta zaldi-zaintzaileak lortu ditugu. Prezioa adostu eta
prest gaude Zanskar bailara eramango gaituen lau egun eta erdiko oinezko
ibilbidea hasteko.
Mendian gora
goazela elurra agertu zaigu.
Zanskar bailarara
sartzeko Shingo La (5.091m) mendatea pasatu behar da. Hortxe gaude poz-pozik.
Bertatik zoragarri ikusten dira mendi elurtuak.
Shingo La jaitsi
eta paisaia aldatuz doa. Lahauleko berdea eta mendietako elurra utzi eta kolore
gorriak eta lehortasunak ditugu aurrean. Zanskaren gaude.
Tibeten gaude.
Ofizialki Indian bagaude ere kultura, erlijio, paisaia, jendea, etxeak… tibetarrak
dira hemen.
Behar genuenean
lotarako, otorduetarako, etxeko ateak ireki dizkigute eta etxeko txokorik
epelenean, sukaldean, tokitxoa egin.
Zaldi eta
zaldi-zaintzaileak agurtu eta, berriz ere bizikletaz, iritsi gara Padumera,
Zanskar bailarako herri nagusira. Padumetik irten eta Penzi La (4.594m) mendatea
genuen zain.
Baina gaina egin
aurretik, oparia: Drang Drung glaziarra.
Penzi La jaitsi eta
Rangdum, postalezko herrixka, agertu da atzean Nun Kun mendiak dituelarik, gaua
pasatzeko toki ezin-hobea.
Hurrengo
goizean uretan ispilua eta horma
erraldoiak.
Baina dena ez da
hain polita. Zanskar gurutzatzen duen bidea oso txarra da, gogorra, harritsua, eta Ramonen bizikletak, Julakak, arazo latza izan du. Gauzak horrela, Ramonek
kamioia hartu eta Kargilera doa handik autobusez Lehrra joateko. Han lortuko
du bizikletarentzat behar duen orkilla.
Aitorrek eta
Koldok, Nun (7.135m) mendiaren begirapean, agur esan diogu Zanskar bailarari.
Kargilen Srinagaretik
Lehra doan bide nagusiarekin bat egin eta hortik aurrera, hiru egunez, asfalto
goxoa dugu. Bidean Lamayuruko Gompa edo monasterio tibetarra bisitatzera geratu gara.
Iritsi gara Lehra,
Ladakheko hiriburura, eta hortxe dago Ramon, bizikleta konponduta, gure zain.
Lehn, atsedena hartzeaz eta ongi jateaz gain, konpainia bikainaz gozatzeko aukera izan dugu. Aitor Igiñiz eta Laura Matínez ezagutu ditugu bidaia honetan eta sekulako zortea izan da. Aitor, andoaindarra, 2006an hasi zen bizikletaz bidaiatzen eta Laura, madrildarra, urte batzuk beranduago batu zitzaion. Bi bizikleta-nomada hauek bidean dabiltza oraindik. Beraiei buruzko informazio gehiago hemen aurkituko duzue: https://plntat1.wordpress.com/
Animo bikote eta biba zuek!!!
LEH – PANGONG TSO
LAKUA – NUBRA BAILARA
Lehn atsedena hartu
ostean zazpi eguneko ibilbide zirkularra egin nahi dugu. Lehtik Pangong Tso
lakura, hortik Nubra bailarara eta berriz ere Lehra. Gogotsu hasi gara Chang La
(5.360m) mendatea igotzen. Atzean herrixka geroz eta txikiagoa.
Gainetik kilometro
gutxira lo egin dugu, baina hurrengo goizean, gorantz ekin eta berehala, Ramonen
bizikletako atzeko gurpileko uztaia txikitu egin da. Berriz ere kamioia hartu
eta Lehra doa. Lau egun barru egin dugu hitzordua Nubra bailaran.
Aitor eta Koldo
iritsi gara Chang La gainera.
Mendatea jaitsi eta
Pangong Tso lakurantz goaz. 4.250 metroan dago laku erraldoia eta kolore oso
ikusgarriak eskaintzen ditu. Ederra. Egun bat eman dugu bizikletak hartu eta
zamarik gabe, arin, inguruaz gozatzen.
Indiako Himalaiako
errepide ertzeetan trafiko seinale asko daude, hauetako asko esaldi bitxiekin.
Nubrara iristeko
Wari La (5.310m) mendatea igo dugu, akaso bidaiako mendaterik gogorrena.
Gainera iritsi eta ongi merezia dugu atsedena.
Jaitsieran Yakak
agurtu eta Nubrarantz goaz.
Hantxe, Shyok
ibaiak garamatza Nubra bailara eta bertan dugu zain Ramon.
Hirurak elkarrekin
Leherako bidea hartu eta oraingoan Kardung La (5.360m) mendatea igo behar dugu.
Kardung herrixkan
gaua pasa
eta hurrengo
egunean Kardung La gainean gaude.
Lehtik hain gertu
egonda turista asko igotzen da mendate honetara, gehienak autoz, noski. Gu
agertzen garen argazkiaren atzealdean hauxe aurki dezakegu, hainbeste jenderen
aztarna nazkagarria.
Kardum La mendatik
behera goaz jaitsieraz eta paisaiaz gozatuz, Leh aurrean dagoen Stok mendizerra
aurrean dugularik.
Lehra iritsi eta
pelotoia hirutik lau txirrindulari izatera pasatu da. Ainhoa hegazkinez iritsi
da eta aklimatazio egunak pasa ostean bideari ekin diogu laurok, oraingo
honetan Spiti bailara da jomuga. Kaza da bertako herri nagusia.
Spiti bailarara
iristeko bidea oso ederra izan arren oso egoera txarrean topatu dugu: harriz
beterik dago eta toki askotan menditik datorren urak bidea jaten du. Oinetakoak kendu, sandaliak jantzi eta bizikletak bultzatu beharrean aurkitu
gara.
Lahaul eta Spiti
bailarak banatzen dituen Kunzum La (4.590m) mendatea pixkanaka igo dugu,
eguraldia lagun, inguruko mendietan glaziarrak zintzilik ikusiaz. Goian gaude!
Kunzum La jaisten
Sipiti bailara ikus daiteke urrunean.
Spiti ibaiak
marrazten du Spiti bailara eta ibaiaren ertzetik doa bidea. Aurrera goaz forma
eta kolore imajinaezinek txundituta.
Kazara, bailarako
herri nagusira, iritsi eta inguruko txokoak ezagutzera goaz. Horietako batean,
Kibber herrixkan, bertako herritarren egunerokotasunak zur eta lur utzi gaitu.
Ondoko herrira joateko sekulako arroila dago eta zubia oraindik eraikitzen ari
dira.
Bi emakume beren
haurtxoekin zain topatu ditugu arroilaren ertzean.
Denak burdinazko saskian
sartu eta hortxe doaz tirolinan, sinestezina!
Spiti bailaran Komic
herrixka ezagutzeko aukera izan dugu. Alforjak gainean genituela 4.500 metroan
dagoen herrixka honetara igo eta bertan pasa genituen arratsaldea eta gaua.
Herriko etxe bateko
ateak ireki dizkigute eta herrixkako bizitza ikusteko aukera izan dugu.
Txikienek ere
laguntzen dute lanean.
Spiti bailaran
ezagunak dira bertako monasterio edo gompa tibetarrak. Kazatik oso gertu muino gainean dago Ki Gompa edo monasterioa.
Guri bereziki Dhankar Gompa gustatu zaigu. Arroka gainean eraikia, bertako ikuspegia oso ederra da.
Guri bereziki Dhankar Gompa gustatu zaigu. Arroka gainean eraikia, bertako ikuspegia oso ederra da.
Txirrindulari gehiagorekin
egin dugu topo bidaia honetan, atzerritarrak eta bertakoak!
Nako herrixka tibetar polita da guretzako Spitiko azken herrixka.
Bertatik oso
behean, oso urrun ikusten da Spiti ibaia.
Mendate luze bezain
gozagarria jaitsi eta Spiti ibaiko urak Sutlej ibaian nahasten dira. Sutlej
ibaiaren inguruan altxatzen da Kinnaur bailara.
Kinnaur bailara oso
estua eta bertikala da eta bertan herrixkak maldan daude ia beti.
Gizonezko eta
emakume askok Kinnaureko kapela berde tipikoa janzten dute.
Bailararen estutasunak
errepidearen ibilbidea zailtzen du. Kinnaur ezaguna da erortzen diren
luiziengatik eta horregatik errepideak blokeatuta geratzen dira askotan.
Bertako bidaiariak
bezala, luiziengatik itxitako errepide zatietara iritsi eta makinek bidea
garbitu arte itxaron behar izan dugu.
Pixkanaka-pixkanaka,
Kinnaur bailaran aurrera joan garen heinean, tibetar kultura hindu kulturan urtzen joan da eta horrela, autoak, jendea, behiak, zarata eta zakarra
areagotuz joan dira Shimla hirira iritsi arte, Himalchal Pradesh probintziako
hiriburura.
Abuzturen 23an, Shimlan bukatu da
gure bizikleta bidaia. Atseden hartu, gure bizikletak autobusean sartu eta
Delhirako bidea geratzen zaigu bertatik Euskal Herrira hegan egiteko.
Atzean geratu dira eta gurekin daramatzagu mendi, mendate, bailara, ibai, laku, glaziar, monasterio, herrixka…. eta bidean ezagututako pertsona jator guztiak.
Bizikletaz 1.941 kilometro izan dira. Zoragarria izan da.